Medio Natural

A zona xeográfica de cría, sacrificio e procesamento dos capóns amparados pola indicación xeográfica protexida Capón de Vilalba queda limitada á Terra Chá, na provincia de Lugo, que se configura como unha das máis extensas e definidas de Galicia. Presenta unha gran uniformidade como consecuencia do seu suave relevo, ao que fai referencia o seu nome, só interrompido polos rebordos montañosos que a enmarcan e que delimitan un espazo cheo de vales sucados por unha densa rede hidrográfica, na que destaca o río Miño e os seus afluentes.

O clima húmido, con veráns suaves e escasa oscilación térmica, propicia o desenvolvemento de cultivos clave na alimentación dos capóns, sobre todo no referente ao pasto e aos cereais, entre os que destaca o millo. O período frío abarca os meses de novembro a marzo, con temperaturas medias mensuais entre 5 e 10 ºC, período que se evita a cría tradicional do capón, que comeza en abril-maio e termina en decembro, aínda que neste último mes as aves xa estarán confinadas sen saír ao exterior.

A castración das aves e a fase final da ceba, en instalacións específicas ("capoeiras") e cun sistema de alimentación moi particular (o "amoado") requiren coñecementos específicos que os homes e mulleres da zona atesouran ao írense transmitindo secularmente de pais a fillos.

A alimentación dos capóns, baseada en cereais, nos que o millo ten un papel destacado, tamén incide nas características da carne e na cor amarelada do canal. A fase final da ceba en recintos de dimensións reducidas -para o que se adoitan utilizar gaiolas denominadas “capoeiras”- e utilizando unha alimentación específica na que se complementa a alimentación base da fase anterior co "amoado" -elaborado segundo a técnica local con millo triturado mesturado con patacas cocidas e/ou castañas cocidas-, é unha mostra máis do saber facer particular dos produtores e produtoras da zona, que inflúe directamente nas características do produto.